Czy przeciwdziałanie skutkom kryzysu humanitarnego może uzasadniać skorzystanie z trybu zamówienia z wolnej ręki?

Tak, wskazane w pytaniu cel zamówienia może uzasadniać jego udzielenie z wolnej ręki na podstawie art. 214 ust. 1 pkt 5), pod warunkiem, że:
  • zamówienie jest niezbędne dla osiągnięcia powyższego celu,
  • konieczne jest jego natychmiastowe udzielenie,
  • zachowanie terminów określonych dla innych trybów jest niemożliwe.

W związku z wojną na Ukrainie i wynikającym z tego kryzysem humanitarnym, zamawiający w Polsce mogą stawać przed wyzwaniem, polegającym na konieczności sprawnego udzielania zamówień publicznych. Intuicyjnie naturalnym rozwiązaniem może wydawać się zastosowanie trybu z wolnej ręki. Okoliczność, że jest to tryb niekonkurencyjny, którego stosowanie uwarunkowane jest spełnieniem rygorystycznych przesłanek, może wywoływać u osób odpowiedzialnych za dokonywanie zakupów naturalne obawy.

Dlatego warto podkreślić, że kryzys humanitarny i azylowy to okoliczność wskazywana przez Komisję Europejską, jako sytuacja uzasadniająca zastosowanie trybu zamówienia z wolnej ręki.

W wydanym w 2015 r. komunikacie Komisji Europejskiej COM(2015) 454 „w sprawie zasad udzielania zamówień publicznych w związku z obecnym kryzysem azylowym” jednoznacznie potwierdzono, że:

  • „Można oczekiwać, że co do zasady konkretna instytucja zamawiająca nie znała i nie mogła znać z wystarczającym wyprzedzeniem liczby osób ubiegających się o azyl, którą będzie musiała się zająć"
  • "Konkretne potrzeby pojedynczej gminy w zakresie zapewnienia zakwaterowania, zaopatrzenia lub usług na rzecz osób ubiegających się o azyl nie mogły więc zostać zaplanowane z wyprzedzeniem, co stanowi zatem dla danej gminy nieprzewidywalną okoliczność”
  • „Nie można mieć wątpliwości, że najbardziej pilne potrzeby osób ubiegających się o azyl, przybywających do poszczególnych państw członkowskich (zakwaterowanie, zaopatrzenie i usługi) powinny być zagwarantowane w możliwie najkrótszym terminie.”
  • „W przypadku realizacji najpilniejszych potrzeb osób ubiegających się o azyl w bardzo krótkim czasie związek przyczynowy między wzrostem liczby osób ubiegających się o azyl a koniecznością zaspokojenia ich potrzeb nie może zostać w rozsądny sposób
    zakwestionowany”.

Link do komunikatu: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX%3A52015DC0454

Kontakt z autorem: jaroslaw.kola@wkb.pl